انواع داروخانه؛ چند نوع داروخانه داریم؟
- تیم تحریریه شهرآرا
شاید تصور کنید همه داروخانه‌ها یکسان هستند و تنها تفاوت آن‌ها در نام یا محل قرارگیری‌شان است؛ اما واقعیت این است که انواع مختلفی از داروخانه‌ها با کارکردها و خدمات متفاوت وجود دارند. آشنایی با تفاوت نوع داروخانه، برای همه افرادی که به حوزه سلامت و دارو علاقه‌مند هستند، از دانش‌آموزان و دانشجویان رشته‌های مرتبط تا افرادی که قصد تاسیس داروخانه یا مهاجرت به کشورهای دیگر را دارند، ضروری است. در این مقاله، قصد داریم به این پرسش مهم پاسخ دهیم که چند نوع داروخانه داریم؟ و به‌طور مفصل به بررسی انواع داروخانه ها و داروهای موجود در هر یک بپردازیم. پس اگر شما نیز کنجکاو هستید تا دنیای متنوع داروخانه‌ها را بهتر بشناسید، با ما همراه باشید.
انواع داروخانه
در این بخش به معرفی انواع داروخانه ها و بررسی انواع داروهایی که ارائه می‌دهند، می‌پردازیم:
موسس داروخانه آبان
داروخانه جامع
داروخانه‌های جامع که اغلب به‌عنوان داروخانه‌های محلی نیز شناخته می‌شوند، رایج‌ترین نوع داروخانه ها هستند و به‌راحتی در دسترس عموم قرار دارند. این داروخانه‌ها معمولاً در مراکز تجاری یا محله‌ها واقع شده‌اند و طیف وسیعی از داروها، از جمله داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزی را ارائه می‌دهند. بسیاری از داروهای ترکیبی نیز در این داروخانه‌ها آماده و تحویل می‌شوند. داروسازان جامعه به‌عنوان اولین نقطه تماس بیماران با سیستم دارویی محسوب می‌شوند و می‌توانند در زمینه‌های مختلف دارویی و بهداشتی به بیماران مشاوره دهند. طراحی داروخانه‌ها از نظر مالکیت، از داروخانه‌های کوچک و مستقل تا زنجیره‌های بزرگ دارویی، تنوع زیادی دارند.
داروسازی بالینی
داروسازی بالینی، شاخه‌ای از داروسازی است که در آن داروساز به‌طور مستقیم در مراقبت از بیمار مشارکت می‌کند. هدف این رشته، بهینه‌سازی مصرف دارو، ارتقای سلامت بیمار و پیشگیری از بیماری است. داروسازان بالینی با همکاری پزشکان، پرستاران و سایر اعضای تیم درمان، برنامه درمانی جامع و شخصی‌سازی‌شده‌ای را برای هر بیمار تدوین می‌کنند.
این متخصصان دارویی، از دانش گسترده‌ای در زمینه علوم پایه پزشکی، داروشناسی، رفتار بیمار و جنبه‌های بالینی برخوردار هستند. اکثر داروسازان بالینی دارای مدرک دکترای داروسازی و گذراندن دوره‌های تخصصی بالینی هستند. در برخی از نظام‌های درمانی، داروسازان بالینی مجاز به تجویز دارو، مطابق با پروتکل‌های درمانی مصوب هستند.
گروه معماران شهرآرا متخصص در اجرای دکوراسیون داروخانه
دریافت مشاوره برای طراحی و اجرای انواع دکوراسیون مدرن داروخانه
با تکمیل فرم درخواست مشاوره ، کارشناسان ما با شما تماس خواهند گرفت
داروخانه بیمارستانی
داروخانه‌های بیمارستانی به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از بیمارستان‌ها عمل می‌کنند. این داروخانه‌ها مسئولیت تهیه، آماده‌سازی، نگهداری و توزیع داروهای مورد نیاز بیماران بستری را بر عهده دارند. داروخانه‌های بیمارستانی معمولاً طیف گسترده‌ای از داروهای تخصصی و تحقیقاتی را در اختیار دارند. حجم بالای داروهای مصرفی در بیمارستان‌ها، نیازمند سیستم توزیع دقیق و کارآمدی است که بر اساس برنامه دارویی هر بیمار تنظیم می‌شود. برخی از داروخانه‌های بیمارستانی، علاوه‌بر توزیع دارو، وظیفه تهیه داروهای استریل، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای شیمی‌درمانی را نیز بر عهده دارند.
داروخانه صنعتی
داروخانه‌های صنعتی محل تحقیق و طراحی داروها هستند. این نوع داروخانه که به آزمایشگاه‌های دارویی صنعتی معروف است، جایی است که آزمایش‌های بالینی روی بیماران انجام می‌شود. در آنجا از فناوری برای سنتز مواد شیمیایی جدید استفاده می‌شود و درمان پیشنهادی به‌صورت دوره‌ای برای داروهای جدید توسعه می‌یابد.
بیشتر بخوانید: راه اندازی داروخانه آنلاین
داروخانه ترکیبی
نوع کاربری داروخانه ترکیبی، تهیه داروهای سفارشی به‌طور سنتی است. این داروها معمولاً برای بیمارانی تجویز می‌شوند که به‌دلیل شرایط خاص خود، به داروهایی با دوز متفاوت یا ترکیبات متفاوت از داروهای موجود در بازار نیاز دارند. برای مثال، کودکان خردسال ممکن است به داروهایی با دوز پایین و به شکل مایع نیاز داشته باشند، در‌حالی که داروهای مشابه تنها به‌صورت قرص برای بزرگسالان موجود باشد. همچنین، افرادی که به برخی از ترکیبات موجود در داروهای تجاری حساسیت دارند، می‌توانند از خدمات داروخانه‌های ترکیبی بهره‌مند شوند. این داروخانه‌ها با توجه به نسخه پزشک و نیازهای خاص بیمار، داروی مورد نظر را با دوز و ترکیبات دقیق تهیه می‌کنند.
داروخانه مشاوره
داروساز مشاور، متخصصی است که بر بررسی و مدیریت رژیم دارویی بیماران، به‌ویژه بیمارانی که در محیط‌های مراقبتی، مانند خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند، تمرکز دارد. وظیفه اصلی داروساز مشاور، اطمینان از مناسب، موثر و ایمن بودن داروهای تجویز شده برای بیمار است. همچنین این متخصصان دارویی با شناسایی، حل و پیشگیری از تداخلات دارویی و سایر مشکلات مرتبط با دارو، به بهبود نتایج درمان کمک می‌کنند.
داروخانه کلینیک یا مراقبت های سرپایی
داروخانه‌های سرپایی به ارائه خدمات دارویی جامع و پیوسته به بیمارانی می‌پردازند که از بیمارستان مرخص شده‌اند یا در مراکز درمانی سرپایی تحت درمان هستند. داروسازان این داروخانه‌ها با مدیریت دقیق داروهای بیماران، به‌ویژه مبتلایان به بیماری‌های مزمن، به بهبود وضعیت سلامت آن‌ها کمک می‌کنند. وظایف داروسازان سرپایی، شامل مشاوره دارویی، آموزش بیمار، هماهنگی با سایر اعضای تیم درمان و پیگیری وضعیت بیمار است. هدف اصلی این داروخانه‌ها، ارتقای سلامت بیمار و کمک به بیماران برای مدیریت بیماری خود در منزل است.
داروخانه مراقبت در منزل
داروخانه‌های مراقبت در منزل، خدماتی مانند تهیه، توزیع و تحویل داروها را به بیماران در منزل، مراکز مراقبتی و مراکز تزریقات ارائه می‌دهند. علاوه‌بر این، داروسازان این داروخانه‌ها ممکن است برخی درمان‌های تزریقی را نیز در منزل بیمار انجام دهند، مانند تزریق وریدی، زیر جلدی و اپیدورال. هدف از ارائه این خدمات، تسهیل دسترسی بیمار به داروهای خود و بهبود کیفیت زندگی وی است. این نقش همچنین ممکن است شامل تحویل و تنظیم تجهیزات و لوازم برای حمایت از نیازهای درمانی بیماران در طول زمان باشد.
بیشتر بخوانید: داروخانه اپن شلف
داروخانه تنظیمی
سازمان‌های نظارتی دارویی، مسئول تدوین قوانین و مقررات مربوط به تولید، توزیع و مصرف داروها هستند و با هدف تضمین کیفیت داروها و ارتقای سلامت عمومی، این نوع داروخانه‌ها را تاسیس می‌کنند. به‌همین دلیل، انواع دارو در داروخانه تنظیمی عموماً داروهای کمیاب هستند.
تفاوت داروخانه با فارمسی و دراگ استور
در زبان فارسی، کلمه «داروخانه» به مکانی اطلاق می‌شود که انواع داروهای تجویزی و بدون نسخه، همراه با محصولات بهداشتی مختلف عرضه می‌شود. این مفهوم در زبان انگلیسی، با ظرافت بیشتری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: فارمسی و دراگ استور.
فارمسی، به‌معنای دقیق‌تر، مکانی است که صرفاً به توزیع داروهای تجویزی می‌پردازد. این داروها تنها با نسخه پزشک قابل تهیه هستند و معمولاً توسط داروسازان حرفه‌ای مدیریت می‌شود. فارمسی‌ها اغلب خدمات تخصصی‌تری مانند مشاوره دارویی را نیز ارائه می‌دهند. از سوی دیگر، دراگ استور مکانی است که علاوه‌بر داروهای بدون نسخه، محصولات آرایشی و بهداشتی و گاهی اوقات مواد غذایی را نیز عرضه می‌کند. این نوع داروخانه‌ها شباهت بیشتری به فروشگاه‌های کوچک دارند و ممکن است توسط افراد با تخصص‌های مختلف مدیریت شوند. در دراگ استورها، داروهای تجویزی معمولاً عرضه نمی‌شود.
در ایران، اغلب داروخانه‌هایی که مشاهده می‌کنیم، ترکیبی از فارمسی و دراگ استور هستند. این بدان معناست که در این داروخانه‌ها هم داروهای تجویزی با نسخه پزشک و هم داروهای بدون نسخه و محصولات بهداشتی دیگر قابل تهیه است. به‌عبارت دیگر در نوع داروخانه ایرانی، طیف وسیع‌تری از محصولات و خدمات را نسبت به فارمسی‌های تخصصی ارائه می‌دهد. به‌طور خلاصه، فارمسی به‌عنوان مکانی تخصصی برای داروهای تجویزی شناخته می‌شود، در‌حالی که دراگ استور طیف گسترده‌تری از محصولات را ارائه می‌دهد. داروخانه‌های ایرانی، با ترکیب ویژگی‌های هر دو، به نیازهای متنوع مشتریان پاسخ می‌دهند.
پس از بررسی تعاریف انواع داروخانه ها، برای درک بهتر تفاوت‌های بین فارمسی و دراگ استور، به بررسی دقیق‌تر چند ویژگی کلیدی می‌پردازیم:
- استفاده از علامت Rx: یکی از بارزترین تفاوت‌ها بین این دو نوع مکان، استفاده از علامت Rx است. طبق قوانین بسیاری از کشورها، از جمله مریلند، تنها فارمسی‌های معتبر مجاز به استفاده از این علامت هستند. این علامت نشان‌دهنده آن است که این مکان تحت نظارت مستقیم یک داروساز بوده و خدمات حرفه‌ای دارویی ارائه می‌دهد.
- حضور داروساز: در یک فارمسی، همیشه حداقل یک داروساز مجرب حضور دارد تا به بیماران مشاوره دهد، نسخه‌ها را بررسی و تایید کند و در صورت نیاز، داروهای سفارشی تهیه کند. در مقابل در دراگ استورها، حضور داروساز الزامی نیست و معمولاً توسط تکنسین‌های دارویی یا افراد با دانش محدود در زمینه دارو مدیریت می‌شوند.
- انواع داروهای داروخانه: فارمسی‌ها انواع دارو در داروخانه را، از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و حتی داروهای ترکیبی سفارشی عرضه می‌کنند؛ در‌حالی که دراگ استورها عمدتاً به عرضه داروهای بدون نسخه، محصولات بهداشتی و آرایشی محدود می‌شوند.
- داروهای کنترل شده: داروهای کنترل شده، مانند داروهای مخدر و روانگردان، به‌دلیل پتانسیل سوءمصرف، نیاز به کنترل دقیق دارند. تنها فارمسی‌های مجاز می‌توانند این نوع داروها را با ارائه نسخه معتبر و پس از بررسی دقیق بیمار عرضه کنند.
- نقش داروساز و تکنسین: در فارمسی، داروساز نقش محوری دارد و تمام فعالیت‌ها تحت نظارت او انجام می‌شود. تکنسین‌های دارویی نیز ممکن است در این مکان‌ها فعالیت کنند، اما وظایف آن‌ها محدود به کارهای فنی است. در مقابل در دراگ استورها، معمولاً تکنسین‌های دارویی یا افرادی با دانش محدود در زمینه دارو، مسئولیت مدیریت داروخانه را بر عهده دارند.
همان‌طور که مشاهده کردید، دنیای داروخانه‌ها بسیار متنوع‌تر از آن چیزی است که در ابتدا تصور می‌شد. هر نوع داروخانه با توجه به نیازهای خاص بیماران و جامعه، خدمات و محصولات متفاوتی را ارائه می‌دهد. از داروخانه‌های محلی که در دسترس همه قرار دارند تا داروخانه‌های تخصصی که به نیازهای بیماران خاص پاسخ می‌دهند، هر کدام نقش مهمی در سیستم سلامت ایفا می‌کنند.
آیا داروخانه‌های آنلاین معتبر هستند؟
بله! بسیاری از داروخانه‌های آنلاین معتبر هستند و مجوزهای لازم برای فروش دارو را دارند. این داروخانه‌ها به مشتریان این امکان را می‌دهند تا داروهای خود را به‌صورت آنلاین سفارش دهند و در منزل تحویل بگیرند. با این‌حال، قبل از خرید دارو از یک داروخانه آنلاین، حتماً اعتبار آن را بررسی کنید و از مجوزهای لازم آن اطمینان حاصل کنید. همچنین، بهتر است داروخانه‌ای را انتخاب کنید که توسط یک داروساز مجرب نظارت می‌شود.
داروخانه‌های دانشگاهی چه تفاوتی با سایر داروخانه‌ها دارند؟
داروخانه‌های دانشگاهی معمولاً به دانشکده‌های داروسازی وابسته هستند و علاوه‌بر ارائه خدمات دارویی به بیماران، نقش مهمی در آموزش دانشجویان داروسازی و انجام تحقیقات دارویی ایفا می‌کنند. این داروخانه‌ها ممکن است به تجهیزات پیشرفته‌تری مجهز باشند و داروهای تخصصی‌تری را عرضه کنند. همچنین، داروسازان شاغل در این داروخانه‌ها اغلب دارای تخصص بالاتری هستند و می‌توانند مشاوره‌های تخصصی‌تری به بیماران ارائه دهند.
