در جهان مدرن داروخانه‌ها دیگر تنها محل پیچیدن نسخه و دریافت دارو نیستند؛ گاهی خدمات بالینی، تشخیصی و درمانی نیز در آنها ارائه می‌شود. یکی از مهم‌ترین این خدمات ارائه‌ی مشاوره در داروخانه است که توسط دکتر داروساز انجام می‌شود. داروساز مشاور می‌تواند طی یک یا چند جلسه، اطلاعات ضروری مربوط به درمان دارویی بیمار را به او توضیح داده و به سؤالات بیمار پاسخ دهد.
مشاوره دارویی یکی از پراهمیت‌ترین خدماتی است که داروسازان به عموم جامعه ارائه می‌دهند. بیماران ممکن است به دلایل بسیاری از جمله مشکلات سلامت روان، کنترل استرس، اعتیاد، بیماری‌های جزئی و اطلاعات دارویی از داروساز برای مشاوره کمک بگیرند. البته نیازی نیست که دکتر داروساز در تمامی این زمینه‌ها تخصص داشته باشد، بلکه کافی است که درک درستی از چالش‌های مشترک بیماران به دست بیاورد.
در این مقاله از «شهرآرا» اصول مشاوره با داروساز را بررسی می‌کنیم و درباره‌ی اطلاعاتی که بایستی در داروخانه بین دکتر داروساز و بیمار رد و بدل شود توضیح خواهیم داد.
اهمیت مشاوره دارویی در داروخانه
اهمیت مشاوره دارویی در داروخانهمشاورهی دارویی یکی از جنبه‌های مهم مراقبت‌های درمانی است؛ چرا که به بیماران کمک می‌کند نوع، برنامه‌ی درمانی و شدت بیماری خود را به طور کامل درک کنند. بیماران با درک کامل این موارد می‌توانند تصمیمات بهتری در مورد درمان خود بگیرند و در نهایت مسیر درمانی خود را با سلامت و آرامش طی کنند.
داروسازان مشاور می‌توانند تأثیر بسزایی بر مراقبت از بیمار و بهبود نتایج درمانی او داشته باشند. لازم به ذکر است که بسیاری از بیماران به علت ناآگاهی در مورد بیماری و نحوه مصرف داروهای خود، مسیر درمانی را به‌درستی طی نکرده و آسیب‌های زیادی را متحمل می‌شوند؛ به همین دلیل دکتر داروساز نقشی حیاتی در ارائه‌ی مشاوره و آموزش بیمار دارد.
داروساز تنها فردی در داروخانه است که صلاحیت ارائه‌ی مشاوره در داروخانه را دارد؛ چرا که داروسازان برای ارائه مشاوره به بیماران در مورد داروها، عوارض جانبی و اختلالات آنها آموزش دیده‌اند. آنها همچنین می‌توانند در مورد سایر موارد مربوط به سلامتی مانند تغذیه، ورزش، ترک سیگار و بیماری‌های جزئی به بیماران مشاوره دهند. داروساز، تنها توزیع‌کننده‌ی دارو نیست؛ بلکه به مردم کمک می‌کند تا نحوه استفاده‌ی مؤثر از دارو را درک کنند.
داروسازان یکی از قابل اعتمادترین افراد فعال در حوزه‌ی درمانی و بهداشتی هستند. به همین دلیل، بسیاری از بیماران ترجیح می‌دهند سؤالات خود در مورد انواع مشکلات و بیماری‌ها را با داروساز داروخانه در میان بگذارند. علاوه بر این، مشاوره‌ی عادی در داروخانه‌ها به طور معمول رایگان است و داروخانه مانند مطب یا بیمارستان، محیط استرس‌زایی ندارد.
داروسازان مشاور می‌توانند تأثیر مثبت و قابل‌توجهی بر مراقبت از بیمار و نتایج درمانی او داشته باشند. درصورتیکه بیمار در مورد وضعیت پزشکی و داروهای خود آگاه نباشد، ممکن است به برنامه‌های دارویی و نظارتی خود نیز پایبند نماند. از همین جهت، مشاوره با داروساز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
مراحل مشاوره در داروخانه
مراحل ارائه‌ی مشاوره باتوجه‌به سیاست‌ها و استانداردهای نظام سلامت، مکان و محیط هر داروخانه متفاوت خواهد بود. به‌طورکلی داروسازان بهتر است مراحل زیر را – به‌خصوص برای بیمارانی که داروهای جدید دریافت کرده‌اند – به کار گیرند:
1- برقرار کردن رابطه‌ای دلسوزانه با بیمار
- خود را به‌عنوان داروساز به بیمار معرفی کنید.
- هدف و مدت‌زمان مورد انتظار برای جلسه‌ی مشاوره را به بیمار توضیح دهید.
- اطمینان حاصل کنید که بیمار نسبت به برگزاری جلسه رضایت دارد.
- زبان مادری بیمار را تشخیص دهید و درصورتیکه تنها به زبان‌های محلی، قومی یا خارجی صحبت می‌کند حتماً از فرد دیگری به‌عنوان مترجم کمک بگیرید.
2- ارزیابی اطلاعات بیمار در مورد بیماری و داروهای خود
- میزان آگاهی و نوع نگرش بیمار را نسبت به بیماری و نحوه‌ی مصرف داروهای خود ارزیابی کنید.
- درباره‌ی اطلاعات بیمار از هدف مصرف هر دارو و توقعات او از داروها سؤال بپرسید.
- از بیمار درخواست کنید که نحوه‌ی استفاده از داروی خود را به شما نشان داده یا شرح دهد.
3- ارائه‌ی اطلاعات لازم به بیمار به‌صورت شفاهی یا استفاده از تصاویر آموزشی
- ظرف دارو را باز کرده تا رنگ، اندازه، شکل و نشانه‌های داروی جامد را به بیمار نشان دهید.
- برای مایعات خوراکی و تزریقی، علامت‌های مقدار مصرف را روی ابزار اندازه‌گیری به بیماران نشان دهید.
- در صورت لزوم، طرز کار وسایلی مانند اسپری‌های بینی یا دهانی را به بیمار آموزش دهید.
- جهت احتیاط، توضیحات خود را به‌صورت مکتوب نیز به بیمار تحویل دهید.
- مشکل بیمار را با مصرف داروی خود شناسایی کرده و آن را برطرف کنید.
4- اطمینان از کامل شدن اطلاعات و درک بیمار نسبت به مصرف داروی خود
- از بیمار درخواست کنید که اثرات دارو و نحوه‌ی مصرف آنها را برای شما توضیح یا نشان دهد.
- در انتها، میزان توانایی، دقت و نگرش بیماران را نسبت به رعایت برنامه‌ی دارویی خود بررسی کنید.
مشکلات و چالش‌های مشاوره در داروخانه
مشکلات و چالش‌های مشاوره در داروخانهارائهی مشاوره به بیماران بخش مهمی از مسیر درمان است که به آنها کمک می‌کند جزئیات بیماری و برنامه‌ی درمان دارویی خود را به طور کامل متوجه شوند. در این میان، چالش‌هایی برای داروسازان وجود دارد که از بین آنها می‌توان به محدودیت زمانی، نداشتن دانش کافی و ناتوانی داروساز در رفع تمامی نیازهای بیمار اشاره کرد.
مهم‌ترین این چالش‌ها محدودیت زمانی دکتر داروساز به دلیل شلوغی داروخانه یا عجله بعضی از بیماران است که به دلیل بدحالی مایل به ماندن برای مشاوره نیستند. این امر باعث می‌شود که داروساز نتواند در یک جلسه به بیماری که به مراقبت و آموزش بیشتری نیاز دارد، به اندازه‌ی کافی مشاوره دهد. مشکل مهم دیگر این است که ممکن است بعضی از داروسازها در مورد چگونگی پرداختن به مسائلی مانند اعتیاد، مشکلات اعصاب و روان و بیماری‌های خاص به اندازه‌ی کافی آموزش ندیده باشند؛ این موضوع می‌تواند منجر به از دست دادن فرصت کمک به بیمارانی شود که با مشکلات پیچیده‌تری درگیر هستند.
چگونه می‌توان چالش‌های مربوط به مشاوره با بیمار را برطرف کرد؟
بار اصلی مشاوره دارویی بر عهده داروسازان است و آنها می‌توانند به بیماران کمک کنند داروهای خود را بهتر بشناسند، بیماری خود را مدیریت کنند، از مشکلات مربوط به مصرف نادرست دارو اجتناب نموده و هزینه‌های کلی خدمات درمانی و بهداشتی را کاهش دهند. به‌طورکلی، ارائه‌ی خدمات مشاوره در داروخانه‌ها با سه هدف اصلی صورت می‌گیرد: ارزیابی درک بیمار از درمان (شامل استفاده صحیح دارو و شناخت عوارض جانبی آن)، افزایش پایبندی بیمار به برنامه‌ی درمانی و ایجاد انگیزه در بیمار برای ایفای نقش فعال در مدیریت سلامت خود.
در بعضی موارد داروساز داروخانه برای ارائه‌ی مشاوره به بیماران با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌شود. بااین‌حال، بعضی از این چالش‌ها توسط خود وی قابل‌حل خواهد بود؛ برای این کار، داروساز مشاور بایستی به مهارت‌ها و توانایی‌های خود اطمینان داشته باشد و قادر باشد به‌خوبی با بیمار ارتباط عاطفی برقرار کند. در ادامه‌ی این مطلب، در مورد مهارت‌های موردنیاز داروساز برای مشاوره صحبت خواهیم کرد.
مهارت‌های رفتاری لازم برای مشاوره در داروخانه
ممکن است داروساز برای مشاوره‌ی هر بیمار تکنیک خاصی را به کار بگیرد؛ بااین‌حال برای ایجاد تعاملی موفق بین داروساز و بیمار طی جلسات مشاوره مهارت‌های مشخصی موردنیاز هستند. در ادامه به معرفی چند مهارت رفتاری موردنیاز داروساز برای داشتن مشاوره‌ای مؤثر می‌پردازیم:
- ایجاد اعتماد
در ابتدای جلسه مشاوره، داروساز می‌بایست با سلام و احوالپرسی ای کوتاه و دوستانه، خود را معرفی کند؛ به‌طوری‌که بیمار برای پرسیدن سؤال‌های خود به اندازه‌ی کافی با او احساس راحتی کند.
- ارتباط کلامی
داروساز می‌تواند با پرسیدن سؤال‌های مختلف، باب گفتوگو را باز کرده و از این طریق بیمار را برای صحبت کردن تشویق کند. برای این منظور داروساز بهتر است در مورد اطلاعات کنونی بیمار از بیماری و درمان دارویی خود سؤال بپرسد و هم‌زمان نحوه‌ی ادامه‌ی جلسه را متناسب با نیاز هر بیمار تنظیم کند.
- ارتباط غیرکلامی
آگاهی داروساز از ارتباطات غیرکلامی مانند حفظ تماس چشمی با بیمار (برای نشان دادن علاقه به اطلاعاتی که بیمار عنوان می‌کند) نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. همچنین، داروسازان بایستی هنگام مشاوره در داروخانه از سایر نشانه‌های ارتباط غیرکلامی، مانند حالات چهره و لحن صدای خود نیز به‌درستی استفاده کنند.
- مهارت شنیداری
گوش دادن به نگرانی‌ها، سؤالات و نیازهای بیمار هنگام مشاوره امری ضروری است. مهارت‌های شنیداری را می‌توان به چهار دسته‌ی گوش دادن غیرفعال، تصدیق، تشویق و همچنین گوش دادن فعال تقسیم‌بندی کرد. داروساز بایستی تمامی این مهارت‌ها را در زمان صحیح خود به کار بگیرد.
- پرسیدن سؤال
داروساز بهتر است در جلسه‌ی مشاوره سؤال‌های تشریحی و مفصلی بپرسد که به واسطه‌ی آنها اطلاعات بیشتری از بیمار به دست بیاورد. داشتن این مهارت اطلاعات ارزشمندی از بیمار در اختیار داروساز قرار می‌دهد و باعث می‌شود که داروساز مشاور در ادامه سؤال‌های بهتر و مهم‌تری بپرسد. لازم به ذکر است که داروساز بایستی هنگام پرسیدن سؤال‌های خاص، علت پرسش خود را به بیمار توضیح دهد تا باعث دلخوری و رنجش او نشود.
- بی‌طرف و بی‌غرض ماندن
داروساز می‌بایست مهارت این را داشته باشد که بیمار را طبق ارزش‌های اخلاقی یا مذهبی خود قضاوت نکند تا توانایی او در ارائه‌ی مشاوره در داروخانه زیر سؤال نرود. در واقع، داروسازان بایستی تمام تلاش خود را برای بی‌طرف بودن حفظ کنند و در مورد بیمار قضاوتی نداشته باشند.
- مهارت همدلی کردن
هنگامی که داروساز احساس همدلی و درک متقابل خود را بروز می‌دهد، بیمار در مورد وضعیت پزشکی خود و مصرف دارو احساس راحتی بیشتری با او خواهد داشت؛ در نتیجه داروساز می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد مشکلات و دغدغه‌های بیمار به دست آورد.
- حفظ حریم خصوصی و محرمانگی
تضمین حریم خصوصی و محرمانگی کامل، به بیماران کمک می‌کند تا راحت‌تر در مورد مسائل پزشکی شخصی خود صحبت کنند. امروزه بسیاری از داروخانه‌ها در طراحی دکوراسیون داروخانه اتاق مخصوصی را برای مشاوره در نظر گرفته‌اند؛ اتاق مشاوره‌ی داروخانه بایستی با محل تحویل دارو و سایر قسمت‌های پر رفت‌وآمد به اندازه‌ی کافی فاصله داشته باشد. این اتاق بایستی از ویژگی‌های خاص و از پیش تعریف‌شده‌ای برخوردار باشد؛ برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به مقاله استانداردهای اتاق مشاوره داروخانه در وب‌سایت «شهرآرا» مراجعه کنید.
- تنظیم مشاوره متناسب با نیاز بیمار
توانایی تطبیق مشاوره با نیازهای فردی بیمار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. داروساز هنگام ارائه‌ی مشاوره در داروخانه بایستی از مشکل یا معلولیت بیمار خود آگاه بوده و با درک و احترام با وی رفتار کند. هنگامی که درمان دارویی شامل تکنیک‌های تجویزی خاصی (مانند استفاده از اسپری تنفسی، تزریق کردن یا دستگاه مانیتورینگ) است، داروسازان می‌بایست از روش مناسبی برای آموزش به بیمار استفاده کرده و اطمینان حاصل کنند که بیمار به طور کامل متوجه آموزش‌ها شده است.
- مهارت تنظیم وقت
همانطور که اشاره کردیم یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی داروسازان مشاور محدودیت وقت در جلسه‌ی مشاوره است. اگر محدودیت وقت از طرف دکتر داروساز و به دلیل شلوغی داروخانه و تعداد بالای بیماران در انتظار رخ می دهد، بهتر است فضای مناسبی برای نشستن بیماران در نظر گرفته شود و همچنین اقلام آموزشی مانند بروشور یا نمایشگر پخش کننده‌ی محتوای مفید در اختیار آنها قرار بگیرد. درصورتیکه بیمار بدحال باشد و برای ترک داروخانه عجله داشته باشد می توانید با همراه او گفتوگو کنید و اطلاعات مناسب را در اختیار وی قرار دهید. البته بهتر است خود شخص بیمار در اولین فرصت به صورت حضوری یا گفتگوی تلفنی یا مکالمه‌ی تصویری با داروساز در ارتباط باشد.
سؤالاتی که داروساز باید از بیمار بپرسد
پرسیدن سؤالات مناسب از جانب داروساز مشاور و ارائه‌ی پاسخ‌های دقیق و صحیح از جانب بیمار مهم‌ترین موضوعی است که می‌تواند مشاوره‌ای موفق و مؤثر را رقم بزند. به‌طورکلی داروساز بایستی اطلاعات زیر را از بیمار دریافت کند:
الف. اطلاعات دارویی
داروساز بایستی برای به دست آوردن یا تأیید فهرستی از داروهای فعلی بیمار در مورد مصرف موارد زیر از بیمار اطلاعات جمع‌آوری کند:
- داروهای تجویزی
- داروهای بدون نسخه (OTC)
- ویتامین‌ها
- داروهای گیاهی
- مکمل‌های غذایی و کمک درمانی
- داروهای مربوط به بیماری‌های تنفسی (مانند اسپری تنفسی)
در صورت امکان، داروساز بایستی اطلاعات کامل هر دارو مانند موارد زیر را از بیمار بپرسد:
- نام دارو
- دوز دارو
- فرمولاسیون
- دوز مصرفی
- نحوه‌ی مصرف
- زمان و دفعات مصرف
- آخرین دوز مصرفی
ب. سوابق پزشکی
گاهی اوقات ممکن است بیمار داروهای مصرفی خود و یا اطلاعات مربوط به آن را فراموش کرده باشد. داروساز مشاور با استفاده از «سؤال‌های موشکافانه» به بیمار کمک می‌کند داروهای خود را بهتر به یاد بیاورد. شما به‌عنوان داروساز می‌توانید حین مشاوره در داروخانه سؤال‌هایی مانند موارد زیر را از بیمار بپرسید:
- در طول مشاوره از سؤالات تفصیلی (مثال: چه دارویی برای کلسترول بالای خود مصرف می‌کنید؟) و سؤالات با پاسخ بله یا خیر (مثال: آیا برای کلسترول بالای خود دارویی مصرف می‌کنید؟) استفاده کنید.
- از بیماران در مورد نحوه‌ی مصرف داروهایی غیر از داروهای خوراکی بپرسید (مثال: آیا دارویی روی پوست خود اعمال می‌کنید؟). بیماران عموماً فراموشش می‌کنند که کرم، پماد، لوسیون، چسب، قطره چشم و گوش، نبولایزر و اسپری‌های تنفسی مورداستفاده‌ی خود را اعلام کنند.
- از بیماران در مورد داروهایی که برای هر یک از بیماری‌های خود مصرف می‌کنند، سؤال بپرسید. (مثال: برای دیابت خود چه دارویی مصرف می‌کنید؟)
- در مورد تخصص پزشکی که برای بیمار دارو تجویز می‌کند، از او سؤال کنید. (مثال: آیا «متخصص آرتروز» شما دارویی برایتان تجویز می‌کند؟)
- از بیماران در مورد زمان مصرف داروهایشان در روز، هفته، ماه و مانند آن سؤال کنید. بیماران عموماً داروهای کم‌تکرار خود را فراموش می‌کنند.
- از بیماران بپرسید که آیا پزشک آنها اخیراً داروهای جدیدی را شروع کرده، داروهایی را که مصرف می‌کردند متوقف کرده یا به‌طورکلی تغییری در داروهای آنها ایجاد کرده است یا خیر.
- از بیمار درخواست کنید داروی خود را بر اساس رنگ، اندازه، شکل و مانند آن توصیف کند. این کار به مشخص کردن دوز و فرمولاسیون دارو کمک خواهد کرد. همچنین می‌توانید برای اطمینان، پس از مشاوره در داروخانه با پزشک بیمار تماس بگیرید.
برای سؤال در مورد مصرف داروهای OTC می‌توانید از پرسش‌های زیر استفاده کنید:
- هنگام سردرد چه دارویی مصرف می‌کنید؟
- برای آلرژی چه دارویی مصرف می‌کنید؟
- آیا برای خوابیدن دارویی مصرف می‌کنید؟
- هنگام سرماخوردگی چه دارویی مصرف می‌کنید؟
- آیا برای سوزش سر معده دارویی مصرف می‌کنید؟
سؤالاتی که بیمار باید از داروساز بپرسد
با توسعه‌ی داروهای جدید و پیچیده‌تر شدن برنامه‌های درمانی، احتمال مصرف نادرست داروهای تجویزی توسط بیماران به طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. اخیراً آمار تکان‌دهنده‌ای منتشر شده است که نشان می‌دهد حدود 50 درصد از بیماران سلامت خود را از طریق مقدار مصرف نامناسب و عدم تشخیص عوارض جانبی جدی که نیاز به مراقبت پزشکی دارند، به خطر می‌اندازند. دکتر داروساز می‌تواند با ارائه‌ی مشاوره در داروخانه و آموزش نکات لازم به بیماران از بروز مشکلات جدی پیشگیری کند.
بعضی از مهم‌ترین سؤالاتی که بیماران می‌توانند از داروساز مشاور بپرسند، عبارت‌اند از:
- عوارض جانبی احتمالی این دارو چیست؟
- آیا مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی بی‌خطر است؟
- آیا این دارو با مصرف مشروبات الکلی تداخلی دارد؟
- آیا دارو، مکمل، داروهای گیاهی یا حتی ماده‌ی غذایی‌ای وجود دارد که نتوان با این دارو مصرف کرد؟
- چه مدت می‌توانم این دارو را مصرف کنم؟
- آیا می‌بایست این دارو را همراه غذا استفاده کرد؟
- آیا می‌توانم از دارویی بدون نسخه به‌جای داروهای تجویزی خود استفاده کنم؟
- در صورت فراموشی دوز مصرفی این دارو چه کاری انجام دهم؟
- آیا مصرف داروهای OTC بزرگسالان با دوز پایین، برای کودکان مشکلی ایجاد می‌کند؟
- چه داروهای بدون نسخه‌ای را برای مشکل من توصیه می‌کنید؟
بهتر است بیمار هنگام حضور در جلسه‌ی مشاوره، فهرستی از داروهای مصرفی و سوابق پزشکی خود را به همراه داشته باشد. این کار در برخورد با مشکلاتی همچون تداخلات دارویی و بروز عوارض جانبی به داروساز و خود بیمار کمک شایانی خواهد کرد. لازم به ذکر است که این فهرست می‌بایست شامل ویتامین‌ها، مکمل‌ها و داروهای گیاهی بیمار نیز باشد؛ چرا که گاهی اوقات حتی این قبیل داروها با داروهای دیگر تداخل دارند.
محتوای جلسه‌ی مشاوره در داروخانه
به‌طورکلی، داروساز بایستی موارد زیر را در جلسه‌ی مشاوره‌ی خود با بیمار لحاظ کند. بعضی از این موارد اطلاعاتی هستند که داروساز از بیمار به دست می‌آورد و بعضی دیگر آموزش‌ها و راهنمایی داروساز در مورد داروهای مصرفی بیمار است:
- نام تجاری دارو
- فواید و عملکرد مورد انتظار از مصرف دارو
- اثر اولیه‌ی مورد انتظار دارو
- نحوه‌ی استعمال، شکل، مقدار و برنامه‌ی مصرف دارو
- راهنمایی جهت تهیه، مصرف یا تجویز دارو
- اقدامات لازم در صورت فراموشی مصرف یک دوز دارو
- موارد احتیاطی در طول مصرف یا تجویز دارو
- عوارض جانبی شایع و شدید احتمالی
- تکنیک‌های خودنظارتی بر درمان دارویی
- تداخلات یا موارد منع مصرف دارو با داروهای دیگر (از جمله داروهای بدون نسخه)، با غذا یا با علایم سایر مشکلات جسمی بیمار
- ارتباط مصرف دارو با تست‌های رادیولوژی و آزمایشگاهی (به‌عنوان‌مثال، زمان مصرف و تداخل احتمالی دارو با نتیجه آزمایش)
- مجوز تحویل مجدد داروها با نسخه‌ی قبلی
- راهنمایی در مورد راه دسترسی 24 ساعته به داروساز
- نحوه نگهداری مناسب داروها
- دور انداختن صحیح داروهای آلوده یا منقضی و دستگاه‌های مورداستفاده
- هر گونه اطلاعات دیگر مربوط به بیمار یا دارو
اهمیت مشاوره در داروخانه برای بیماران سالمند
مصرف ایمن داروها و پایبندی به برنامه درمانی بیمار، موضوعی مهم و اساسی برای کادر درمان و به‌خصوص داروسازان محسوب می‌شود. در این میان، بیماران سالمند به دلایل بسیاری ممکن است داروی خود را به‌درستی استفاده نکنند. به همین علت است که خدمات مشاوره‌ای داروسازان می‌تواند یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین خدمات برای این قشر از جامعه باشد. داروساز بایستی قادر باشد که رابطه‌ی مناسبی با سالمندان برقرار کند و اعتماد آنها را جلب کند تا برنامه دارویی این بیماران به‌درستی پیش برود و مشکلی برایشان ایجاد نشود.
بیماران سالمند نسبت به سایر بیماران بیشتر در معرض خطر تجربه‌ی عوارض ناخواسته‌ی دارویی (ADR) قرار دارند؛ به همین دلیل ایجاد رابطه‌ای ثابت و مناسب بین سالمندان و دکتر داروساز از طریق مشاوره‌ی مؤثر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. داروساز داروخانه گاهی دردسترس‌ترین پزشک برای بیماران سالمند محسوب می‌شود؛ ازاین‌رو، نقش داروساز در زندگی سالمندان بسیار پررنگ است. داروسازان خدمات بسیاری به افراد سالمند ارائه می‌دهند، از جمله: آموزش و توضیح کارکرد داروها به بیمار، بررسی دقیق نسخه‌های تجویزی، آموزش و توضیح تداخلات و عوارض جانبی داروها، نظارت بر برنامه‌ی درمانی آنها و مانند آن.
کلام آخر
نقش داروسازان در میزان اثربخشی و مفید واقع شدن مشاوره در داروخانه موضوع جدیدی نیست؛ اما این نقش در طول زمان دستخوش تغییرات زیادی شده است. در واقع مشاوره‌ی دارویی در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد؛ یکی از دلایل این موضوع می‌تواند بالا رفتن هزینه‌های درمانی و افزایش جمعیت بیماران مزمن باشد. مشاوره با داروساز به بیماران کمک می‌کند تا در مورد درمان خود تصمیم بگیرند و با کاهش استرس و اضطراب ناشی از بیماری، کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. همچنین به داروسازان کمک می‌کند تا درک بهتری از نیاز بیماران داشته باشند و بتوانند خدمات بهتری به عموم جامعه ارائه دهند.
مطالعات نشان داده‌اند که ارائه‌ی مشاوره‌ی دارویی مناسب به بیمار می‌تواند در پیشرفت مسیر درمانی و بهبودی او نقش مهمی ایفا کند. امیدواریم با مطالعه‌ی این مقاله از «شهرآرا» با تمامی اصول و مواردی که بیماران و داروساز بایستی هنگام مشاوره در داروخانه رعایت کنند آشنا شده باشید و ازاین‌پس بتوانید خدمات مشاوره مؤثرتری به بیماران خود ارائه دهید.
