طراحی آزمایشگاه؛ طراحی آزمایشگاه پزشکی با استانداردهای معماری

در طراحی آزمایشگاه‌، باید استانداردهای طراحی داخلی، همانند حداقل متراژ و… به خوبی مشخص شود. از طرفی ارتباط میان فضاها باید مطابق با قوانین آزمایشگاه‌ها، ارتباطی تعریف‌شده و هماهنگ با استانداردها باشد. از این رو لازم است روند آن مطابق با استانداردهای دکوراسیون داخلی انجام شود. در این مقاله به بررسی استانداردهای طراحی مدرن آزمایشگاه می‌پردازیم و قصد داریم برخی از بخش‌های آزمایشگاه‌ را مطابق با استانداردهای طراحی داخلی بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.

استانداردهای طراحی دکوراسیون آزمایشگاه

آنچه در وهله اول اهمیت بحث دکوراسیون داخلی آزمایشگاه اهمیت دارد، در نظر گرفتن آزمایشگاه مستقل است، زیرا در برخی موارد فضای آزمایشگاه وابسته به بخش‌های درمانی در نظر گرفته می‌شود. در این صورت، پس از اتمام طراحی و هنگام بهره‌برداری از آزمایشگاه، تازه مشخص می‌شود که فضا برای پرسنل و کاربری‌های موردنظر کم است. از این رو برای طراحی داخلی آزمایشگاه، لازم است محل آزمایشگاه و تجهیزات آن به‌صورت مستقل در نظر گرفته شود.

طراحی آزمایشگاه مطابق با استانداردهای طراحی داخلی

در آزمایشگاه‌ها باید کاربری فضا به‌طور دقیق مشخص گردد. به‌همین منظور نیاز است در ابتدا چرخه کار آزمایشگاه مشخص شود. روند کاری آزمایشگاه به‌صورت زیر است:

پذیرش _____ نمونه‌گیری _____ بررسی نمونه آزمایش _____ تهیه گزارش از نمونه _____ جواب‌دهی

با توجه به چرخه روند کاری آزمایشگاه، اصلی‌ترین محل‌هایی که باید در طراحی آزمایشگاه مورد توجه قرار گیرد، بخش پذیرش، سالن انتظار، محل نمونه‌گیری، محل بررسی نمونه‌ها و محلی برای آماده‌سازی جواب آزمایش‌ است. برای طراحی دکوراسیون آزمایشگاه در مراکز درمانی، نیاز است متراژ کلی فضا را برای احداث آزمایشگاه تعیین نمایید. مطابق با استانداردهای طراحی، متراژ در نظر گرفته‌شده برای احداث آزمایشگاه، باید ۱۲۰ متر (آزمایشگاه‌های بالینی) یا ۱۲۰ متر (آزمایشگاه‌های تشریحی) باشد.

نکاتی که در دکوراسیون داخلی آزمایشگاه‌ها باید به آن توجه نمود:

• قسمت لابراتوار نباید با قسمت نمونه‌گیری ارتباط مستقیم داشته باشد. از طرفی لابراتوار باید با بخش رادیولوژی در ارتباط مستقیم داشته باشد. همچنین بخش پذیرش و نمونه‌گیری باید به‌گونه‌ای باشد که بیمار به آن دسترسی مستقیم داشته باشد.
• طراحی آزمایشگاه باید به‌صورتی انجام شود که در آن احتمال صدمات به بیماران و کارکنان به حداقل برسد. همچنین میزان آسایش افراد حاضر در آنجا به حداکثر خود برسد. به‌طورکلی فضای آزمایشگاه باید به‌دور از هر گونه خطری برای حاضرین طراحی شود.
• متریال و مصالحی که در آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید کاملاً ایمنی باشند و به‌راحتی بتوان آن‌ها را با مواد ضدعفونی‌کننده تمیز نمود.

• برخلاف طراحی دیگر فضاهای درمانی، در آزمایشگاه‌ها و بخش‌های مختلف آن، باید تا حد ممکن از ایجاد پنجره و نورگیر بازشو جلوگیری ‌شود، زیرا در طراحی بخش‌های مختلف آزمایشگاه‌، باید احتمال ورود حشرات و آلودگی را تا حد ممکن کاهش داد. اما اگر برخی فضاهای آزمایشگاه نیاز به نورگیرهای طبیعی داشته باشند، باید حتماً از پنجره‌های دو جداره با کرکره‌های داخلی استفاده شود.
• برای تمامی بخش‌های آزمایشگاه، باید با توجه به تعداد کارکنان آن و تعداد افرادی که به‌طور همزمان در آن‌جا حضور دارند، فضای مجزایی در نظر گرفته شود؛ به‌طوری ‌که هیچ‌گونه خللی در کارکرد هر یک از آن‌ها ایجاد نشود.
• برای جمع‌آوری نمونه‌های آزمایش باید در طراحی، فضایی تعریف‌شده در نظر گرفته شود. این کار موجب می‌شود تا از کیفیت نمونه‌ها هنگام جمع‌آوری کم نشود.

بیشتر بخوانید: طراحی داروخانه کوچک

• در طراحی کابینت‌های زمینی و دیواری در فضاهای مختلف آزمایشگاه، باید از درزبند استفاده شود تا امکان ورود هرگونه آلودگی و گردوغبار به داخل کابینت‌ها به صفر برسد.
• در فضاهایی که امکان وجود عفونت و میکروب در فضا وجود دارد، باید روشویی تعبیه شود. شیرهای روشویی باید مغناطیسی بوده تا امکان انتقال هرگونه آلودگی را به صفر برساند.
• در طراحی آزمایشگاه باید نورهای مناسب برای فضا، تهویه مناسب برای بخش‌های مختلف آزمایشگاه در نظر گرفته شود. همچنین سیستم‌های برق و آب و کارهای کامپیوتری مشخص گردد. از طرفی در طراحی اولیه باید به آینده و احتمال بازسازی آزمایشگاه نیز توجه نمود.

اهمیت طراحی بخش پذیرش در آزمایشگاه

بخش پذیرش، اولین بخش در طراحی آزمایشگاه است که مراجعه‌کنندگان با آن روبه‌رو می‌شوند. از این ‌رو طراحی این بخش در دکوراسیون داخلی آزمایشگاه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هست. در هنگام طراحی فضای پذیرش در آزمایشگاه‌ها باید توجه نمود که میز پذیرش باید نزدیک به ورودی آزمایشگاه باشد، زیرا افراد در ابتدای ورود به بخش کانتر پذیرش مراجعه می‌نمایند. فضای انتظار مراجعه‌کنندگان، باید کاملاً تمیز باشد و با میز پذیرش ارتباط مستقیم داشته باشد؛ اما فضای انتظار مراجعه‌کنندگان نباید با لابراتوار، محل نمونه‌گیری و بخش‌های جمع‌آوری نمونه‌ها ارتباط مستقیم داشته باشد.

استفاده از میزهای طراحی‌شده برای کانتر پذیرش، می‌تواند تمامی دکوراسیون داخلی آزمایشگاه را تحت‌تأثیر قرار دهد و با طراحی و معماری خلاق با فضای انتظار مراجعه‌کنندگان هماهنگ باشد. ابعاد میزهای پذیرش نیز باید مطابق با فضای انتظار در نظر گرفته شود.

بیشتر بخوانید: استاندارد آزمایشگاه

در نهایت، طراحی آزمایشگاه‌ها نیازمند رعایت استانداردهای خاصی است که تضمین‌کننده عملکرد بهینه، ایمنی و راحتی فضا برای کارکنان و مراجعه‌کنندگان باشد. با توجه به جزئیاتی مانند متراژ، جریان حرکت در فضا، استفاده از متریال ایمن، و ایجاد ارتباطات مناسب بین بخش‌های مختلف، می‌توان محیطی کارآمد و استاندارد را ایجاد کرد. طراحی دقیق و اصولی هر بخش، از پذیرش گرفته تا بخش‌های تخصصی آزمایشگاه، نه‌تنها به افزایش کیفیت خدمات آزمایشگاهی کمک می‌کند، بلکه تأثیر مثبتی بر تجربه مراجعه‌کنندگان خواهد داشت.