انواع داروهای داروخانه پرمصرف و کم‌مصرف

داروخانه‌ها یکی از مهم‌ترین مراکز ارائه انواع خدمات بهداشتی و درمانی هستند که نقش بسیار مهمی در ارتقای سلامت عمومی جامعه ایفا می‌کنند. بسیاری از شما برای مشکلات ساده و عمومی خود، بدون اینکه به پزشک مراجعه کنید، با تهیه داروهایی که به تجویز پزشک نیازی ندارند، به درمان و حل مشکل خود می‌پردازید. اما باید با انواع دارو، عوارض و موارد منع مصرف آن آشنایی داشته‌باشید، زیرا گاهی داروهای بدون تجویز پزشک نیز، می‌توانند عوارض خاصی در پی داشته‌باشند و مدیریت داروخانه در قبال فروش آن ها مسئول است. در ادامه، با انواع داروهای داروخانه و نقش آن‌‎ها در میزان بهبود فرد و بازیابی سلامتی او آشنا خواهید شد.

اهمیت آشنایی با انواع داروهای داروخانه

اگر می‌خواهید برای کار وارد داروخانه شوید یا برای افزایش اطلاعات خود به‌دنبال شناخت داروها هستید، باید گفت پیش از هر چیز، لازم است داروهای بسیار پرمصرفی را که روزانه فروش بالایی دارند، به‌خوبی بشناسید. سپس با لیست انواع داروهای داروخانه که نیاز به نسخه دارند و برای مشکلات خاص‌تر مناسب هستند، آشنا شوید و صرفا با توجه و نگاه به سود داروخانه به این حرفه وارد نشوید. با شناخت و آگاهی بیشتر از داروها، می‌توانید بسیاری از دردها را تسکین دهید یا از مصرف خودسرانه بسیاری از آن‌ها بپرهیزید.

به‌طور کلی، اهمیت آشنایی با انواع داروهای خارجی و ایرانی، عبارتند از:

• با شناخت انواع دارو و دوز آن‌ها، می‌توانید برای مشکلاتی از قبیل، سردرد، سرماخوردگی، دردهای عضلانی و…، داروهایی را متناسب با نوع بیماری و شدت آن تهیه و مصرف کنید تا به تسکین درد کمک کند.
• با شناخت دقیق‌تر داروها، از مصرف داروهایی که به اشتباه میان افراد برای مشکلات نامرتبط جا افتاده است، پرهیز خواهید کرد و داروهایی کاملا متناسب با نوع بیماری را تهیه خواهید نمود.
• ازطریق آشنایی با انواع داروهای داروخانه، درصورت باردار بودن یا داشتن بیماری‌های خاص، از مصرف داروهایی که عوارض دارند، پرهیز خواهید کرد.
• اگر در داروخانه مشغول هستید یا قصد دارید با انواع داروها آشنا شوید، با شناخت دقیق تداخلات دارویی، درمان و راهکارهای موثرتری را ارائه خواهید داد.
• به‌عنوان کسی که در داروخانه کار می‌کند، می‌توانید مشاوره‌های دقیقی را به بیماران ارائه دهید.
• با مصرف صحیح داروهای بدون نیاز به تجویز پزشک، از خرید داروهای اشتباه و غیرضروری جلوگیری می‌کنید و و موجب کاهش هزینه‌های درمانی نیز خواهید شد.
• اگر یکی از نزدیکان شما دچار بیماری‌های خاص یا بسیاری از بیماری‌های شایع مانند مشکلات قلبی، عروقی، ریوی، گوارشی، اختلالات روانی و… باشد، حضور شما کنار این شخص به‌عنوان فردی مطلع و آگاه از انواع دارو و عوارض آن‌ها، می‌تواند از بسیاری مشکلات احتمالی و مصرف اشتباه داروها جلوگیری کند. بنابراین با مطالعه گسترده در این حوزه، می‌توانید به خود و اطرافیانتان نیز کمک کنید.

انواع داروهای موجود در داروخانه

داروها در این مراکز، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که برخی از آن‌ها شیمیایی، برخی داروهای گیاهی و برخی دارای ترکیبات معدنی هستند که هر کدام عملکرد خاص خود را دارند. خوب است که انواع داروهای داروخانه و گروه‌های دارویی را بشناسید و از طریق آشنایی با عملکرد هر یک، بتوانید برای بهبودی خود و دیگران، بهترین گزینه را پیشنهاد دهید. یکی از عوامل مهم در دسترسی آسان به داروها، قفسه بندی داروخانه است. این سیستم سازمان‌دهی و مرتب‌سازی داروها به‌طور مؤثر باعث می‌شود تا مشتریان و کادر درمانی به‌راحتی داروها را پیدا کنند و در نتیجه فرآیند تجویز و مصرف دارو به‌طور مؤثری تسهیل گردد. قفسه بندی مناسب نه تنها به بهبود تجربه کاربری کمک می‌کند، بلکه نقش زیادی در مدیریت بهینه فضای داروخانه دارد.
این گروه‌ها عبارتند از:

آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها، دسته‌ای از داروها هستند که برای مبارزه با انواع باکتری و جلوگیری از رشد و تکثیر آن‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین این گروه دارویی، برای درمان عفونت‌های مختلف، از جمله عفونت تنفسی، پوستی، گوارشی، ادراری و برخی دیگر از انواع عفونت، استفاده می‌شوند. موارد منع مصرف داروهای آنتی بیوتیک که نیاز به مشورت با پزشک دارد، شامل مشکلات کلیوی، بیماری‌های کبد، دوران بارداری و شیردهی، سابقه حملات قلبی و سته مغزی و… می‌شود.

انواع رایج آنتی بیوتیک‌ها، عبارتنداز:

• آموکسی سیلین؛
• پنی سیلین؛
• سفالکسین؛
• کلیندامایسین؛
• آیزیترومایسین؛
• کواموکسی کلاو؛
• سیپروفلوکساسین؛
• سفکسیم؛
• فارمنین؛
• فاراموکس؛
• مترونیدازول.

داروهای اعصاب و روان و ضد افسردگی

این گروه از داروها، همان‌طور که از نام آن‌ها نیز پیداست، بر عملکرد مغز و سیستم عصبی تاثیر زیادی می‌گذارند و برای درمان بسیاری از اختلالات روانی و افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروهای حساس اغلب نیاز به تجویز پزشک دارند. همان‌طور که این داروها موجب بهبود خلق‌وخو، کاهش اضطراب و مدیریت علائم و اختلالات روانی می‌شوند، ممکن است هر یک از آن‌ها، عوارض مختلفی مانند خشکی دهان، افزایش وزن، اختلالات خواب، اختلالات جنسی و… را به‌همراه داشته‌باشند. بنابراین از مصرف سر خودِ آن‌ها جدا پرهیز کنید. این داروها عبارتنداز:

• فلوکستین؛
• نورتریپتیلین؛
• آلپرازولام؛
• سیتالوپرام؛
• زولپیدم؛
• کلردیازپوکساید؛
• توپیرامات؛
• دولوکستین؛
• ترازودون؛
• و….

بیشتر بخوانید: طبقه بندی داروها در داروخانه

گروه داروهای ضد فشار خون

داروهای ضد فشار خون، از از انواع داروهای داروخانه هستند که به‌منظور کاهش فشار خون بالا توسط افرادی که فشار خون دارند، در دوزهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. این داروهای بسیار مهم که بدون نسخه پزشک قابل تهیه نیستند، علاوه‌بر کاهش فشار خون، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، مشکلات کلیوی و… را کاهش خواهد داد. اما باید توجه داشته‌باشید که این داروها ممکن است عوارض گوناگونی مانند سرگیجه، سردرد، ایجاد تورم و التهاب در اندام‌ها را داشته‌باشد یا موجب نامنظم شدن ضربان قلب شود.

بنابراین برای مصرف این گروه از داروها یا خرید مجدد آن پس از اتمام داروهای تجویز شده، مجددا با پزشک خود مشورت کنید. انواع داروهای ضد فشار خون، عبارتنداز:

• کاپتوپریل؛
• هیدروکلروتیازید؛
• ترازوسین؛
• لیزینوپریل؛
• لوزارتان؛
• والزارتان؛
• متوپرولول؛
• و….

داروهای قلبی

داروهای قلبی عروقی، مجموعه‌ای از داروها هستند که برای درمان و بهبود انواع بیماری‌های قلبی و عروقی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها همچنین برای کاهش فشار خون، کنترل ضربان قلب، کاهش سطح کلسترول و نیز جلوگیری از از تشکیل لخته‌های خونی استفاده می‌شوند. عوارض برخی از داروهای قلبی، شامل خستگی، سرگیجه، مشکلات گوارشی و واکنش‌های آلرژیک هستند. گاهی نیز برخی از داروهای مخصوص گروه قلب و عروق، با افزایش سطح پتاسیم، موجب ایجاد اختلال در عملکرد کبد و کلیه خواهد شد. نام برخی از داروهای قلبی، عبارتنداز:

• پروپرانولول؛
• آتنولول؛
• کاپتوپریل؛
• آملودیپین؛
• اسپیرونولاکتون؛
• والزارتان؛
• نیفیدیپین؛
• و….

دسته مسکن‌ها

داروهای مسکن که برای تسکین انواع درد از خفیف تا بسیار شدید مورد استفاده قرار می‌گیرند، دسته‌ای دیگر از انواع داروهای داروخانه هستند و در دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. دسته اول مسکن‌های غیر اپیوئیدی هستند که برای دردهای خفیف تا متوسط مثل دردهای ناشی از التهاب، سردردها و درد ناشی از قاعدگی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. مانند استامینوفن و ایبوپروفن که عوارض جانبی بسیار کمی دارند.

مسکن‌های اپیوئیدی، شامل مسکن‌های بسیار قوی مانند مورفین و کدئین می‌شوند و گاهی اعتیادآور هستند. از این رو توصیه می‌کنیم با مشورت پزشک، مورد استفاده قرار گیرد. این قرض‌ها پس از عمل‌های جراحی نیز به‌منظور بهبود وضعیت عمومی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله عوارض جانبی این داروها، می‌توان به خواب آلودگی، خشکی دهان، یبوست، حالت تهوع و… اشاره کرد. این مسکن‌ها عبارتند از:

• استامینوفن؛
• ایبوپروفن؛
• نپروکسن؛
• آسپرین؛
• دیکلوفناک؛
• پیروکسیکام؛
• مفنامیک اسید؛
• مورفین؛
• کدئین؛
• ژلوفن؛
• کتورولاک؛
• و….

گروه دیگری از داروها هستند که در همین دسته‌بندی‌ها، اما متناسب با سنین کمتر یا برای کودکان تهیه شده است و فرمولاسیون این داروها، برای بهبود بیماری‌های موجود در کودکان، عملکرد بهتر و مناسب‌تری دارد.

بیشتر بخوانید: سیستم Fama GX

آگاهی و شناخت انواع داروها و کاربرد آن، یکی از نیازهای ضروری این روزهاست؛ زیرا انواع داروهای داروخانه می‌توانند تاثیر قابل‌توجهی بر سلامت و کیفیت زندگی افراد بگذارند و شناخت دقیق هر یک از آن‌ها، باعث می‌شود شخص در صورت مشاهده برخی مشکلات عمومی، خود را درمان کند یا مشاوره صحیحی درباره عوارض دارویی و کاربرد هر یک از داروها، به اطرافیان خود بدهد.

همچنین با شناخت انواع دارو، موارد منع مصرف، عوارض و تداخل دارویی هر یک، می‌توانید بسیاری از مشکلاتی که بر اثر مصرف داروی اشتباه به‌وجود می‌آید، کاهش دهید. بنابراین با کسب اطلاعات و آگاهی درباره انواع داروهای داروخانه، کیفیت زندگی خود و اطرافیانتان را بهبود ببخشید.

منبع +++