ویژگی های داروساز موفق؛ 20 شاخصه‌ مهم

ویژگی های داروساز موفق، تنها در توانایی‌های علمی و تخصصی او خلاصه نمی‌شود. یک داروساز موفق بایستی در کنار تحصیلات مرتبط و دانش کافی، از ویژگی‌های شخصیتی، مهارتی و اخلاقی مناسب نیز برخوردار باشد. از نظر مراجعه‌کنندگان داروخانه، نقش اصلی دکتر داروساز تنها در تجویز دارو و مشاوره دادن در مورد علایم و عوارض جانبی آن خلاصه می‌شود؛ درصورتی‌که در پشت پیشخوان، دکتر داروساز نقش‌های دیگری نیز بر عهده دارد و برای موفقیت در این نقش‌ها، بایستی از ویژگی‌های خاصی برخوردار باشد.

در این مقاله از «شهرآرا» قصد داریم به بررسی ۲۰ مورد از مهم‌ترین خصوصیات و توانایی‌های یک داروساز موفق بپردازیم. پس اگر شما نیز به‌عنوان یک داروساز قصد دارید با ارتقای توانایی‌ها و مهارت‌های خود به موفقیت بیشتری دست پیدا کنید، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

شرح وظایف دکتر داروساز در داروخانه

داروسازی عموماً بازار کار متنوعی دارد و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند حوزه‌ی موردعلاقه‌ی خود را از بین گزینه‌های موجود انتخاب کنند. اکثر داروسازها بعد از تمام شدن دوره‌ی آموزشی خود، در داروخانه‌ها مشغول به کار می‌شوند و بعضی از آن‌ها نیز در بیمارستان‌ها، شرکت‌های داروسازی، شرکت‌های تولید محصولات آرایشی و بهداشتی و ارگان‌های دولتی شغل مناسبی پیدا می‌کنند.

مسئولیت حفظ امنیت، نظارت بر موجودی و ورود و خروج داروها در داروخانه‌ها، به عهده‌ی دکتر داروساز است. همچنین، داروساز هنگام تحویل نسخه، سوابق بیمار را بررسی می‌کند تا از تجویز دوز اشتباهی یا تداخلات دارویی جلوگیری کند.

علاوه‌بر‌این، مسئولیت نظارت بر پرسنل داروخانه نیز بر عهده‌ی داروساز داروخانه است. داروسازان بیمارستانی وظایف مشابهی دارند، اما اغلب در مورد پروتکل‌های دارویی با پزشکان بیمارستان نیز مشورت می‌کنند. توصیه می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره به مقاله‌ی شرح وظایف دکتر داروساز در داروخانه مراجعه کنید.

ویژگی های داروساز موفق

توانایی‌های یک داروساز، تنها در مسائل فنی خلاصه نمی‌شود. داروسازها باید بتوانند به‌راحتی با بیماران و مشتریان خود ارتباط برقرار کنند. برای مثال، آن‌ها در مسائل مختلف مربوط به دارو، از جمله دوز مصرفی، نحوه‌ی نگهداری، تداخلات دارویی، عوارض جانبی و موارد دیگر با مراجعه‌کنندگان صحبت می‌کنند.

هنگامی که دارویی را می‌سازند نیز بایستی رویه‌ی ترکیب مواد، بسته‌بندی، برچسب‌گذاری و توزیع داروها را مدیریت نمایند تا از کیفیت مناسب، مصرف مطابق تجویز پزشک و دورریختن داروها به نحوه‌ی صحیح – هم در داروخانه و هم توسط خود بیمار – اطمینان حاصل کنند.

داروسازها علاوه‌بر نظارت دقیق بر جزئیات اداره‌ی داروخانه (مانند ثبت سفارش، حفظ موجودی و تطبیق عملکرد داروخانه با جدیدترین قوانین و مقررات مربوطه)، باید خدمات ارزنده‌ای نیز به مشتریان ارائه دهند و برای مثال به آن‌ها در زمینه‌ی استفاده از خدمات بهداشتی و درمانی مشاوره دهند.

دکتر داروساز عموماً با پزشک‌های مختلف نیز در ارتباط است تا سوءتفاهم‌های مربوط به نسخه‌ی بیماران را برطرف کند، کیفیت و اثربخشی برنامه‌های دارویی مختلف را ارزیابی نماید و در مورد انواع ژنریک داروهای پرهزینه‌ی برندهای مختلف، اطلاعات کافی به دست آورد.

توجه به جزئیات، برخورداری از مهارت‌های ارتباطی قوی و تخصص علمی از مهم‌ترین ویژگی های داروساز موفق محسوب می‌شوند. در ادامه ویژگی‌ها و خصوصیات مورد نیاز برای یک داروساز موفق را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار می‌دهیم.

ویژگی‌های تحصیلی یک داروساز موفق

شغل داروسازی در جامعه محبوبیت زیادی دارد و تحصیل در این رشته نیز در میان دانشجویان علاقه‌مند به رشته‌های پزشکی با استقبال زیادی مواجه می‌شود. افرادی که قصد تحصیل در رشته‌ی داروسازی دارند، پس از اخذ دیپلم علوم‌تجربی، بایستی در دکتری پیوسته داروسازی پذیرفته شوند و به مدت ۶ الی ۷ سال در دوره دکتری عمومی این رشته تحصیل کنند. اکثر دانش‌آموختگان این رشته بعد از گذراندن بخشی از تحصیلات خود، دوره‌ی کارآموزی خود را آغاز می‌کنند و برای آشنایی از نزدیک و کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی این شغل، مدتی به‌عنوان تکنسین داروخانه مشغول به کار می‌شوند. رشته داروسازی نیز مانند سایر رشته‌های پزشکی دارای دو سال دوره‌ی طرح اجباری است که البته با حقوق همراه خواهد بود.

دانشجویان رشته‌ی داروسازی پس از تکمیل دوره‌ی داروسازی عمومی می‌توانند در آزمون تخصصی داروسازی نیز شرکت کرده و در یکی از گرایش‌های دوره دکتری تخصصی داروسازی به ادامه تحصیل بپردازند. برخی از این گرایش‌ها عبارتند از:

• اقتصاد و مدیریت دارو؛
• فارماسیوتیکس؛
• کنترل دارو و فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی؛
• شیمی دارویی؛
• فارماکوگنوزی؛
• بیوتکنولوژی دارویی (زیست‌فناوری دارویی)؛
• سم‌شناسی؛
• داروسازی بالینی؛
• داروسازی سنتی؛
• داروسازی هسته‌ای؛
• نانوفناوری دارویی؛
• زیست مواد دارویی؛
• شیمی مواد خوراکی و آب‌شناسی پزشکی.

بیشتر بخوانید: تحصیل در داروسازی

ویژگی‌های علمی و پژوهشی یک داروساز موفق

علاقه‌مند بودن به تحقیق و پژوهش، به‌روز نگه‌داشتن دانش و معلومات مرتبط و پژوهش مداوم و مستمر از مهم‌ترین ویژگی های داروساز موفق محسوب می‌شوند. در ادامه ویژگی‌های علمی و پژوهشی لازم برای موفقیت در داروسازی را به‌اختصار شرح می‌دهیم:

• علاقه‌مندی به کسب دانش: داروسازی جزو شغل‌هایی است که برای موفقیت در آن، باید همیشه در حال یادگیری و آشنایی با مباحث جدید و نوین باشید. یک داروساز موفق می‌بایست همیشه در جریان آخرین اطلاعات، تحولات و داروها و محصولات جدید بازار قرار داشته باشد.
•  برخورداری از قابلیت‌های علمی: توانایی یادگیری علوم پایه (مخصوصاً شیمی و زیست‌شناسی) و قابلیت علمی بالا، یکی از مهم‌ترین خصوصیات یک داروساز موفق محسوب می‌شود. داروساز موفق بایستی از دانش عمیق و اشتیاق لازم برای یادگیری علوم کاربردی برخوردار باشد.

شاید برای عموم مردم این امر بدیهی به نظر برسد؛ بااین‌حال، اهمیت توانایی علمی داروسازان همواره دست‌کم گرفته می‌شود. به‌همین دلیل است که داروسازها با شرکت در سمینارها و کارگاه‌های مختلف و مطالعه‌ی مقاله‌های جدید و موثق، همواره خود را در این زمینه به‌روز نگه داشته و به چالش می‌کشانند.

آشنایی با کامپیوتر و برخورداری از سواد دیجیتال

امروزه همه‌ی مشاغل به سمت دیجیتال شدن در حرکت هستند. داروخانه‌ها نیز از این تغییر مستثنی نبوده‌اند و در حال حاضر داروخانه‌های بسیاری به‌صورت آنلاین فعالیت می‌کنند. داروسازان موفق از این موضوع مطلع هستند و سعی می‌کنند دانش خود در زمینه‌ی کار با کامپیوتر را همیشه به‌روز نگه دارند.

علاوه‌بر این، مهارت‌های کامپیوتری برای ذخیره‌ی آسان‌تر اطلاعات مشتریان، ثبت موجودی کالا، صدور صورت‌حساب و موارد مشابه نیز به کار می‌آیند. در دنیای امروز، تسلط به کار با کامپیوتر و اینترنت برای موفق شدن یک داروساز ضروری محسوب می‌شود.

تسلط به علوم ریاضی و محاسبات

مهارت‌های ریاضیاتی و محاسباتی در موارد گسترده‌ای در کار داروسازها نقش دارند؛ از چیزی به سادگی محاسبه‌ی تعداد قرص‌های موردنیاز بیمار گرفته تا محاسبات دارویی پیچیده‌تری در زمینه‌ی ساخت و تهیه‌ی داروهای دست‌ساز و ترکیبی. بنابراین، یک داروساز موفق باید بتواند به‌خوبی از عهده‌ی انجام محاسبات دقیق و ارائه‌ی دوزهای صحیح دارویی (به‌ویژه در مورد داروهای ترکیبی) بربیاید.

هر داروسازی باید با تکالیف مالیاتی داروخانه خود آشنایی داشته باشد تا اشتباه نکند و مجبور نشود جریمه پرداخت کند.

ویژگی‌های شخصیتی یک داروساز موفق

ویژگی های داروساز موفق را می‌توان از نظر روان‌شناختی نیز بررسی کرد. در ادامه تیپ شخصیتی مناسب برای شغل داروسازی و همچنین سایر ویژگی‌های شخصیتی لازم برای موفقیت در شغل داروسازی را بررسی خواهیم کرد.

طبق یافته‌ها و نتایج پژوهش‌های متعدد، افرادی که در تست مایرز بریگز (MBTI) دارای شخصیت ENTJ شناخته می‌شوند، در مشاغل مدیریتی و مشاغلی که با علوم پزشکی، علوم طبیعی یا زیستی در ارتباط است، بهترین عملکرد را دارند؛ یعنی افراد این دسته که دارای شخصیتی با اعتمادبه‌نفس، برون‌گرا، شهودی، منطقی و قضاوت‌گر هستند، برای کار در مشاغلی همچون داروسازی بسیار موفق خواهند بود.

داروسازی یکی از حساس‌ترین شغل‌های دنیا است، چرا که با مرگ و زندگی افراد سروکار دارد. داروسازها در تمام ابعاد فرایند تهیه و توزیع دارو و حتی فروش آن نقش دارند. شما به‌عنوان داروساز به‌خوبی می‌دانید که سوءمصرف دارو و یا تحویل اشتباه آن ممکن است چقدر خطرناک باشد.

از داروسازها انتظار می‌رود که داروها را بدون هیچ خطایی و با سرعت مناسب به بیماران تحویل دهند. آن‌ها می‌بایست دستخط پزشک‌ها را متوجه شوند و حتی در بعضی کشورها بدین‌گونه است که خود داروسازان و نه پرسنل دیگر، وظیفه‌ی تحویل دارو به مشتری داروخانه را برعهده دارند. درست است که انسان جایزالخطاست، اما داروساز به‌دلیل حساس‌بودن شغل خود باید بسیار دقیق بوده و نسبت به جزئیات توجه ویژه‌ای داشته باشد.

بیشتر بخوانید: تیپ شخصیتی داروساز

ویژگی‌های اخلاقی یک داروساز موفق

به‌طورکلی، از تمام داروسازان انتظار می‌رود که به اصول اخلاقی و به‌ویژه اخلاق حرفه‌ای پایبند باشند. در ادامه مهم‌ترین ویژگی‌های اخلاقی یک داروساز موفق را مختصراً بررسی خواهیم کرد:

• حفظ و احترام به حریم خصوصی بیماران: گاهی داروسازها نیز برای بیمارانی با بیماری‌ها و درمان‌های مختلف، دارو تجویز می‌کنند. یکی از ویژگی های داروساز موفق این است که همیشه با احترام به اطلاعات خصوصی بیمار، طبق اصول اخلاقی و محتاطانه رفتار می‌کند؛ به‌خصوص در محیط‌های کوچک‌تر که اکثر مردم با یکدیگر آشنا هستند، اهمیت این موضوع دوچندان می‌شود. به‌عنوان‌مثال، مشخصات و هویت بیماری که به اِیدز مبتلا است و داروهای خود را از داروساز داروخانه می‌خرد و اهل همان محله یا اطراف آن است، به‌هیچ‌عنوان نباید در جامعه فاش شود. داروسازان تحت هیچ شرایطی نباید جزئیات بیماری فرد را افشا نمایند؛ بلکه باید در حفظ و احترام به حریم خصوصی بیماران کوشا باشند.
• وجدان کاری و امانت‌داری: گاهی پیش می‌آید که پزشکی سهواً تداخلات دارویی بیمار را بررسی نمی‌کند یا گاهی ممکن است بعضی از پرستاران هنگام وارد کردن نسخه‌ی الکترونیکی بیمار اشتباه تایپی داشته باشند. وظیفه‌ی داروساز است که تمام این موارد را مانند یک نمونه‌خوان یا مصحح بررسی کند و در صورت وجود هرگونه اشتباه و مشکل، بتواند با اعتمادبه‌نفس و صداقت، همکاران خود را به چالش کشیده و از آن‌ها سؤال بپرسد. یکی از توانایی‌های یک داروساز همین است که مطالعه‌ی مستمر و عمیقی در مورد داروها داشته باشد و بتواند این گونه خطاها را تشخیص داده و به پزشک مربوطه اطلاع دهد.

ویژگی‌های مهارتی یک داروساز موفق

شما برای برخورداری از ویژگی های داروساز موفق، بایستی همیشه در حال کسب مهارت و دانش گسترده در زمینه‌های مختلف باشید. به‌عنوان‌مثال باید در زمینه‌هایی مانند پزشکی، دندان‌پزشکی، ریاضیات و علوم پایه (مانند شیمی، زیست‌شناسی، کامپیوتر، ریاضیات) مهارت پیدا کنید؛ زیرا تمام این موارد روی برخورد و تعامل داروساز با بیماران و پزشکان تأثیرگذار هستند.

علاوه‌بر‌این، داروسازان باید مهارت‌های خود را در زمینه‌ی خدمات مشتری و همچنین در زمینه‌ی درمان و ارائه‌ی مشاوره به مراجعه‌کنندگان توسعه دهند؛ چرا که این مهارت‌های عمومی برای ایجاد احساس حمایت و اطمینان در بیماران ضروری هستند. در ادامه ویژگی‌های مهارتی یک داروساز موفق را با شما در میان می‌گذاریم:

مهارت‌های ارتباطی، از ویژگی های داروساز موفق

در جهان امروز که تعامل با مشتری نقش مهمی در موفقیت کسب‌وکارها ایفا می‌کند، برخورداری از مهارت‌های ارتباطی برای اکثر افراد متخصص، از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌عنوان‌مثال یک دکتر داروساز برای مواجه‌شدن با بیماران، بایستی با زبان محلی آن‌ها آشنا باشد تا بتواند ارتباط مناسبی با آن‌ها برقرار کند.

داروساز باید بتواند در مورد دوز تجویزشده، زمان و نحوه‌ی مصرف دارو به‌راحتی با بیماران صحبت کند. گاهی اوقات در برخی بیماری‌های مزمن، بیمار حتی یک دوز داروی خود را هم نباید از دست بدهد. بنابراین، داروساز با چالشی روبه‌رو است که بایستی با کمک گرفتن از توانایی‌هایی ارتباطی خود، بیمار را از اهمیت این موضوع آگاه کند. همچنین داروساز باید بتواند به کمک مهارت‌های ارتباطی خود، اعتماد بیماران را نیز به خود جلب کند.

مهارت‌های بین‌فردی

همیشه به این صورت نیست که پزشک بیمار به‌راحتی اشتباه خود را بپذیرد و گاهی داروساز مجبور است به نحوی او را قانع کند. از طرف دیگر، بیمار نیز ممکن است در این میان بابت تأخیر در تحویل نسخه‌ی خود آزرده‌خاطر شود. اینجاست که مهارت‌های بین‌فردی یک داروساز می‌تواند در مدیریت این مشکل به کمک او بیاید. از جمله مهارت‌های بین‌فردی که داروسازان به آن‌ها احتیاج دارند، می‌توان به صبوری، درایت و حس شوخ‌طبعی اشاره کرد.

مهارت‌های مدیریتی، از ویژگی های داروساز موفق

داروساز می‌بایست قادر به اداره‌ی داروخانه‌ی خود باشد و برای این کار به مهارت‌های مدیریتی زیادی ،مانند مدیریت بودجه، مدیریت موجودی، مدیریت مالی و نظارت بر کارکنان داروخانه نیاز دارد.

مهارت انجام هم‌زمان چند کار

داروساز در کنار توزیع و تحویل دارو، وظایف متعدد دیگری را نیز برعهده دارد. برای مثال او مسئول بررسی تاریخ انقضای داروها، سفارش داروهای موردنیاز، ثبت کردن و بسیاری از کارها و وظایف کوچک تا بزرگ دیگر است و برای موفقیت در انجام مسئولیت‌های متعدد خود بایستی از مهارت انجام هم‌زمان چند کار برخوردار باشد.

مهارت در ارائه‌ی مشاوره

این مهارت، از مهم‌ترین ویژگی های داروساز موفق محسوب می‌شود. کل فرایند ارائه‌ی اطلاعات مهم، مشاوره و کمک به بیماران در مورد داروها و اطمینان از نحوه‌ی صحیح مصرف داروها توسط آن‌ها، ذیل عنوان مشاوره قرار می‌گیرند. البته برای موفقیت در مشاوره، داروساز علاوه‌بر داشتن مهارت‌های ارتباطی به اطلاعات دارویی قوی نیز احتیاج خواهد داشت.

درست است که شغل داروسازی، ماهیتی پرشتاب و سریع دارد، اما داروساز بایستی بتواند با آسودگی برای بیمار وقت بگذارد و در مورد نحوه‌ی صحیح مصرف دارو و اثرات گسترده‌ی احتمالی آن روی زندگی بیمار به او توضیح دهد. به‌عنوان‌مثال، اگر بیمار به‌کرات مصرف برخی قرص‌ها را فراموش می‌کند، داروساز باید سعی کند عمیق‌تر به چرایی این موضوع بپردازد (زیرا این موضوع ممکن است بیشتر از یک فراموشی ساده باشد) و راه‌حلی ارائه دهد که به نفع بیمار باشد.

درایت و تدبیر در برخورد با بیماران

گاهی مشتری‌های داروخانه داروی خاصی را بدون نسخه می‌خواهند یا می‌خواهند نسخه‌ی تاریخ‌گذشته‌ای برایشان پیچیده شود یا به‌طورکلی درخواست نابجایی دارند. بعضی از آن‌ها (به‌خصوص کسانی که نشانه‌هایی از اعتیاد دارند)، ممکن است بسیار بدخلق یا حتی خطرناک باشند.

داروساز موفق باید بتواند این شرایط را به نفع همه حل کند و این امر نیازمند درایت و تدبیر، قضاوت خوب و توانایی آرام ماندن و همچنین، درنظرگرفتن امنیت بیمار، کارکنان و سایر مشتریان است.

مهارت اولویت‌بندی

داروسازان باید بتوانند شرایط داروخانه را ارزیابی کرده و خود را با آن تطبیق دهند. به‌عنوان‌مثال، نسخه کدام بیمار را باید اول تحویل داد؟ فردی که ۱۰ دقیقه منتظر مانده یا مادر پریشانی که به‌تازگی با نوزادی بیمار و دو کودک نوپایی که در حال گریه‌کردن هستند، وارد داروخانه شده است؟

تلاش برای ایجاد تعادل بین همدلی و انصاف هنگام قضاوت در چنین مواردی می‌تواند دشوار باشد، اما توانایی اولویت‌بندی کارها از ویژگی های داروساز موفق است.

مهارت‌های تحلیلی

باوجوداینکه داروساز در مورد داروها و کارکرد آن‌ها متخصص است، اما به‌همه چیز هم آگاه نیست. داروسازها بایستی هنگام کار از ذهنیت تحلیلی خود کمک بگیرند و در مواقع لزوم به منابع موثق مراجعه کنند. همچنین یکی از توانایی‌های یک داروساز این است که بابت هر تصمیمی که در مورد داروی بیمار می‌گیرد، رویکردی منطقی و مسئولیت‌پذیر داشته باشد.

هوش مالی، از ویژگی های داروساز موفق

همان‌طور که قبلاً به آن اشاره کردیم، در بسیاری از داروخانه‌ها مسئولیت مدیریت بودجه و سفارش محصولات جدید و همچنین مدیریت سایر هزینه‌ها مانند حقوق و دستمزد کارکنان بر عهده داروساز داروخانه است. بنابراین داروسازها بایستی از مهارت‌های سازمانی قوی و همچنین کمی دانش اولیه‌ در مورد امور مالی، دفاتر حسابداری و اصول مالیاتی برخوردار باشند.

مهارت‌های مربیگری و منتورینگ

هر فردی که از ویژگی های داروساز موفق برخوردار است، باید بتواند دانش و تجربه‌ی خود را به کارآموزها، داروسازان جوانی که تازه شروع به کار کرده‌اند و تکنسین‌های داروخانه آموزش و انتقال دهد؛ چرا که جریان کاری داروخانه تنها زمانی کارآمد خواهد بود که تمامی پرسنل داروخانه بتوانند به‌خوبی از عهده‌ی مسئولیت‌های خود بربیایند.

گوش‌دادن فعالانه، از ویژگی های داروساز موفق

یکی دیگر از ویژگی های داروساز موفق، هوشیار بودن او نسبت به بیمار است. داروساز برای رسیدن به این هدف باید شنونده‌ی خوب و فعالی باشد، روی بیماران تمرکز داشته و آماده‌ی کمک به آن‌ها باشد. اهمیت‌ ندادن به بیمار و دقت‌ نکردن به حرف‌های او می‌تواند به‌طور بالقوه خطرناک هم باشد؛ زیرا گوش‌ندادن فعالانه‌ی داروساز ممکن است به‌معنای ازدست‌دادن سرنخ‌های مهمی باشد که روی تجویز دارو اثر می‌گذارند.

بیشتر بخوانید: درآمد دکتر داروساز

ویژگی های داروساز موفق تنها به برخورداری از صلاحیت علمی مناسب محدود نمی‌شود. در کنار ویژگی‌های تحصیلی، علمی، شخصیتی، اخلاقی و مهارتی که در بالا به آن اشاره کردیم، یک داروساز موفق بایستی به نوآوری علاقه‌مند بوده، از هوش هیجانی بالایی برخوردار بوده و شخصیتی مصمم و درعین‌حال مشتاق و دلسوز داشته باشد.

داروساز موفق بایستی بتواند در تمامی شرایط آرامش خود را حفظ کرده و به‌راحتی تصمیم‌گیری کند، چرا که هیچ جایی برای اشتباه کردن در این شغل وجود ندارد. همچنین ازآنجایی‌که داروسازی شغلی پرتکاپو محسوب می‌شود، داروسازها بایستی از بنیه‌ی بدنی مناسبی نیز برخوردار باشند.

افرادی که قصد تحصیل در رشته‌ی داروسازی دارند، باید ابتدا از مهارت‌های عمومی که موردنیاز این رشته است اطلاع داشته و مطمئن باشند که شخصیت آن‌ها با تمامی مواردی که به‌عنوان وظایف داروساز در داروخانه نام بردیم، مطابقت داشته باشد. در این میان، افرادی که تمامی یا اغلب ویژگی‌های ذکر شده در این مقاله را داشته باشند، قطعاً دیر یا زود به داروساز موفقی تبدیل خواهند شد.